Het bestuur moet handelen in lijn met het vennootschappelijk belang. In een onderneming kunnen bestuurders of commissarissen echter besluiten moeten nemen waarbij hun eigen belang (of het belang van iemand in hun directe omgeving) botst met het belang van de onderneming. Dit heet een ‘tegenstrijdig belang’. Overweeg bijvoorbeeld de situatie waarin u als directeur persoonlijk zaken wenst te doen met uw eigen besloten vennootschap: de vennootschap streeft in dat geval mogelijk naar de laagste prijs, terwijl u als verkopende partij juist een zo hoog mogelijke prijs beoogt te verkrijgen.
Waarom bestaat de tegenstrijdig belang-regeling?
De regeling is vooral om de onafhankelijkheid van bestuur en toezicht binnen een onderneming te waarborgen. Het doel is te voorkomen dat persoonlijke belangen de overhand krijgen boven het belang van de onderneming. De wetgever wil dat besluiten zuiver genomen worden, zonder dat bestuurders zich laten leiden door hun eigen voordeel.
Wat schrijft de wet voor?
Artikel 2:129 (voor nv’s) en 2:239 BW (voor bv’s) bevatten in lid 6 de regeling omtrent het tegenstrijdig belang. Bestuurders mogen niet deelnemen aan de beraadslaging en besluitvorming wanneer zij in dat verband een tegenstrijdig belang hebben. Indien bestuursbesluiten daardoor niet kunnen worden genomen, beslist de raad van commissarissen. Ontbreekt deze raad of is daar ook sprake van tegenstrijdig belang, dan is de besluitvorming aan de algemene vergadering (tenzij de statuten anders bepalen).
Voorbeelden uit de praktijk
Een paar situaties waarin een tegenstrijdig belang snel kan ontstaan:
- De onderneming koopt producten of diensten bij een bedrijf waar de bestuurder zelf (of familie) aandeelhouder is.
- Er wordt besloten over het salaris of een bonus van de bestuurder.
- De onderneming leent geld uit aan haar eigen bestuurder.
- Een zaakwaarnemer, die zowel jouw bv vertegenwoordigt als een andere partij, onderhandelt tussen beide partijen.
Hoe werkt de regeling in de praktijk?
Het belangrijkste voor ondernemers is om alert te zijn op mogelijke tegenstrijdige belangen. In de praktijk betekent het:
- Herken tijdig situaties waarin een besluit jou of iemand uit uw omgeving persoonlijk raakt.
- Leg het altijd ter bespreking voor aan de andere bestuurders, commissarissen of aandeelhouders.
- Neem niet deel aan de besluitvorming als jouw belang in het spel is.
- Laat het proces en de onderbouwing van besluiten altijd goed vastleggen in de notulen.
Gevolgen van schending
Als de regeling wordt geschonden, kan het besluit ongeldig of vernietigbaar zijn. Dat betekent dat de onderneming soms achteraf moet terugkomen op genomen besluiten. Bovendien loopt de betrokken bestuurder risico op persoonlijke aansprakelijkheid.
Tips voor ondernemers
Als de regeling wordt geschonden, kan het besluit ongeldig of vernietigbaar zijn. Dat betekent dat de onderneming soms achteraf moet terugkomen op genomen besluiten. Bovendien loopt de betrokken bestuurder risico op persoonlijke aansprakelijkheid.
- Ontwikkel een open cultuur waarin belangenconflicten besproken kunnen worden.
- Zorg dat in de statuten en reglementen van de onderneming regels zijn opgenomen over hoe met tegenstrijdige belangen wordt omgegaan.
- Maak het tot gewoonte om mogelijke belangen schriftelijk te melden.
- Raadpleeg bij twijfel een externe adviseur of jurist.
Tot slot
De tegenstrijdig belang-regeling is geen louter juridische valkuil, maar een belangrijk instrument om integer bestuur en vertrouwen binnen uw onderneming te waarborgen. Door alert te zijn en de regels goed toe te passen, voorkomt u problemen achteraf en bouwt u aan een solide, professioneel bestuur. Heeft u vragen of loopt u tegen situaties aan waarin het tegenstrijdig belang speelt, neem dan gerust contact met ons op. Wij denken graag met u mee en bieden passende ondersteuning.