In de wereld van ruimtelijke ontwikkeling lopen projectontwikkelaars en (particuliere) zelfbouwers van woningbouw steeds vaker tegen een ogenschijnlijk onzichtbare barrière aan: de spuitzone. Een spuitzone is bedoeld om mens en milieu te beschermen tegen gewasbeschermingsmiddelen en vormen in toenemende mate een uitdaging bij het realiseren van nieuwe woningbouw(projecten).
Een spuitzone is een buffergebied tussen landbouwpercelen waar gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt en gevoelige functies zoals woningen, tuinen of scholen. Deze gewasbeschermingsmiddelen kunnen zich – afhankelijk van verschillende factoren – verspreiden over de omgeving, hetgeen schade aan de menselijke gezondheid kan toebrengen
Hoewel er geen expliciete wettelijke norm bestaat, blijven de juridische kaders rondom spuitzones zich in Nederland ontwikkelen. Jurisprudentie werpt zo nu en dan een nieuw licht op de interpretatie en toepassing van spuitzones, maar de vuistregel is (vooralsnog) dat er een minimale afstand van 50 meter moet worden aangehouden tussen gevoelige functies en de agrarische functies waar bestrijdingsmiddelen worden toegepast. Dit maakt dat de realisatie van woningbouw binnen deze afstand een uitdaging is.
Van deze norm kan worden afgeweken door drift reducerende maatregelen te treffen, zoals het toepassen van moderne spuittechnieken of het aanleggen van windsingels in de vorm van bijvoorbeeld een haag. Ook kan het in enkele gevallen soelaas bieden om met de agrariër om tafel te gaan teneinde een overeenkomst te sluiten waarin wordt afgesproken dat een deel van het perceel niet (meer) zal worden bespoten. Daarmee wordt de spuitzone verkleind, met als gevolg dat de afstand tussen de gevoelige functie(s) en de agrarische functie wordt vergroot.
Afwijken van de hiervoor genoemde vuistregel dient echter voldoende deugdelijk te worden gemotiveerd door de gemeente die nabij de agrarische functie een woonfunctie wenst mogelijk te maken. Uit die motivering moet blijken dat er – ondanks de afstand van minder dan 50 meter – kan worden gesproken van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat en dat de bedrijfsvoering op het agrarische perceel niet wordt beperkt. De Raad van State bevestigde onlangs wederom dat deze motivering gebaseerd dient te zijn op een zorgvuldig op de locatie toegesneden onderzoek, ook wel locatie-specifiek onderzoek genoemd (ECLI:NL:RVS:2024:2340; ECLI:RVS:NL:2024:3231). Dit betreft een milieukundig onderzoek waaruit moet blijken dat een kortere afstand dan 50 meter tot een gevoelige functie veilig is. Tot op heden is er echter nog geen rekenmodel voorhanden dat door de Raad van State is aanvaard, waardoor dergelijke locatie-specifieke onderzoeken steeds worden bestempeld als onvoldoende onderbouwing.
Het voorgaande maakt dat het een enorme uitdaging blijft om woningbouw te realiseren nabij een spuitzone. Wij blijven de jurisprudentie hieromtrent nauwlettend volgen.
Heeft u vragen en/of behoefte aan een sparringpartner of advies aangaande spuitzonering? Neem dan contact met ons op via info@jurato.nl of bel naar 0318-860323.
